Opvaller
Joan Hanegraaf

Op zoek naar de grens van kunststofrecycling

In Opvallers lichten we mensen uit die zich hard maken voor vooruitgang in de wereld van afval. Onze manager kennis- en stimuleringsprogramma’s Gijs Duivenvoorde had direct Joan Hanegraaf op het vizier, directeur van verpakkingsproducent Oerlemans Packaging. Hij houdt zich al sinds de jaren ‘90 bezig met innovatie op het gebied van plastic verpakkingen.

Omstreden imago

De plastic soep, The Ocean Clean-up van Boyan Slat of een foto van een zeeschildpad verstrikt in een plastic sixpackring: de kunststofindustrie heeft het zwaar te verduren in de media. Onterecht, weet je als je inzicht hebt in de verpakkings- en afvalverwerkingsindustrie. Of als je met Joan praat. Hij staat al zo’n zevenentwintig jaar aan het roer van één van de grootste kunststof verpakkingsproducenten in Nederland. Daar neemt hij zijn verantwoordelijkheid voor de verduurzaming van de verpakkingsindustrie.

Plastic als duurzame keuze

Joan vindt het onterecht dat plastic vaak zo negatief in de media komt. “Alles wat verpakkingsproducenten in de markt zetten moet kunnen worden gerecycled. Dat is onze verantwoordelijkheid. Maar, plastic is niet slecht. Plastic hoort gewoon niet in het milieu.” Hij vertelt dat een kunststof verpakking in veel opzichten juist een duurzame keuze is. “Als je kijkt naar de carbon footprint zit je goed. Er is namelijk weinig plastic nodig om voedsel te verpakken, waardoor de productie van een verpakking minder energie kost. En die verpakking is heel belangrijk. De voedselproductie heeft namelijk de hoogste CO2-impact. Je wilt dus zo min mogelijk verspillen.”

Geen wedstrijd

Is het ene materiaal nou beter dan de andere? Joan benadrukt dat het geen wedstrijd is. “Wijzen naar anderen is contraproductief en verwart de consument. We zijn allemaal bezig om onze eigen materialen te verduurzamen en we leren van elkaar. Kijk naar een pot boontjes. Die bestaat uit een metalen deksel, glazen pot, kunststof ring in de dop en een papieren label en staat op een pallet van hout. Alle vijf de materiaalstromen. We zitten er samen in.”

Bewijzen dat het wél kan

Joan maakt zich al sinds de jaren ‘90 hard voor de verduurzaming van plastic verpakkingen. Destijds met bio-afbreekbare folies die inmiddels de hele wereld over gaan, en onlangs nog met de overname van Frisiapack, een bedrijf gespecialiseerd in circulaire ‘sleeves’. Dat zijn kunststof wikkels die papieren wikkels en lijm op plastic flessen overbodig maken, wat de recycling ten goede komt. “Verduurzaming zit in ons DNA”, verklaart Joan. Momenteel richt Joan zich op het verduurzamen van barrièreverpakkingen. Deze zijn gemaakt van een kunststof die extra luchtdicht is, zodat het vlees, vis, kaas en andere gevoelige producten lang houdbaar kan houden. Mooi natuurlijk, maar het laat zich lastig recyclen. Samen met plasticrecyclingpartner Morssinkhof-Rymoplast is Joan de uitdaging aangegaan. En toen hij in een uitzending van Nieuwsuur te horen kreeg dat ‘dit helemaal niet kan’, ging hij daartegenin. Want, zegt Joan: ‘Het kan wél’.

De uitdaging van post-consumer plastic

Joan zet zijn optimistische woorden nu kracht bij: gebruikte barrièreverpakkingen worden slim gerecycled door hun partner en Oerlemans Packaging blaast er een nieuw folie van. En dat resulteert zelfs 5 keer achter elkaar tot een goed product. Missie volbracht? Dat nog niet. “Technisch zijn we geslaagd, maar als je uitzoomt zie je de échte uitdaging: hoe pas je zo’n innovatie toe in de bestaande context van de keten? De techniek was een eerste stap, om te bewijzen dat alle kunststoffen te recyclen zijn. Standaardisering is echter nog lastig: er zijn zo veel verschillende soorten kunststoffen in omloop, die kun je niet allemaal op dezelfde manier recyclen. Daarnaast geldt ook dat materialen die terugkomen na recycling, zogenaamde ‘post-consumer plastics’, geen voedseltoepassing meer mogen krijgen,” legt Joan uit. Over de ideeën die hij heeft voor de herinzet van zijn gerecyclede barrièreverpakkingen, zegt hij glimlachend nog niets kwijt te willen: ‘Het achterste van onze tong laten we nog even niet zien!”

Gijs Duivenvoorde
Manager Inzameling & Recycling